Ρέκβιεμ για τη Φάνι Γκόλντμαν

Σκην. Ζωή Χατζηαντωνίου

Πειραιώς 260
17-20 Ιουλίου 2023

Βασισμένο στο έργο της Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν

«Την είχε κλέψει και την είχε ληστέψει, τα λόγια της όλα από τις 700 μέρες και νύχτες, τις κύριες προτάσεις και τις δευτερεύουσες, τις κρίσεις της και τις γνώμες της, αυτήν την ίδια […] την είχε κομματιάσει και την είχε ψήσει, την είχε σφάξει, ήταν σφαγμένη μέσα στις 386 σελίδες ενός βιβλίου […]».

Η όμορφη ηθοποιός Φάνι Γκόλντμαν σχετίζεται με τον άγνωστο αλλά φιλόδοξο συγγραφέα Τόνι Μάρεκ. Αυτός, αφού εκμεταλλευτεί τις γνωριμίες της, την εγκαταλείπει για μια νεότερη γυναίκα και κάνει στη συνέχεια τη ζωή της αντικείμενο του πρώτου επιτυχημένου βιβλίου του. «Τα πράγματα που εκείνη του είχε διηγηθεί τις νύχτες όταν ήταν ξαπλωμένη δίπλα του, τα απογεύματα όταν περπατούσαν στο δάσος, όταν έπιναν τον καφέ τους», όσα του είχε πει –και στα δυο χρόνια που ήταν μαζί τού τα είχε πει όλα–, βρίσκονταν στις σελίδες του βιβλίου του. Αρρωσταίνει θανάσιμα όταν κάτι πρωτόγνωρο εμφανίζεται και εξαπλώνεται σαν καρκίνωμα στο σώμα, στο μυαλό και στο νευρικό της σύστημα: το μίσος. Εγκαταλελειμμένη και παραδομένη στο αλκοόλ, αρρωσταίνει. Το μίσος την οδηγεί στον θάνατο.

«Υπάρχουν εγκλήματα που εκτελούνται εντός των ορίων του νόμιμου και του επιτρεπτού. Αυτά τα εγκλήματα παραμένουν αδιόρατα και ανεξιχνίαστα, προϋποθέτουν εκλεπτυσμένη μεθοδολογία, υψηλή νοημοσύνη και είναι φρικτά». Το Ρέκβιεμ για τη Φάνι Γκόλντμαν,* της «ευφυέστερης και σημαντικότερης» κατά τον Μπέρνχαρντ Αυστριακής συγγραφέως Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν (1926-1973), σχεδίασμα ενός μυθιστορήματος που προοριζόταν να γίνει μέρος ενός κύκλου έργων με τον τίτλο Τρόποι θανάτου, αποδίδει ακριβώς αυτό. Περιγράφοντας ιστορίες γυναικών, η Μπάχμαν, που πέθανε και η ίδια κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες, ερευνά τους τρόπους εξόντωσης της γυναικείας υπόστασης εντός της πατριαρχικής λογικής που ορίζει την ιστορία, την πολιτική, τη θρησκεία, την οικογένεια, ακόμη και την ίδια τη γυναικεία αυτοαντίληψη.

Αντλώντας από την ελλειπτικότητα του Ρέκβιεμ ‒γεμάτου αγκύλες, αποσιωπητικά, λανθάνουσες λέξεις στην απόπειρα εκδοτικής αποκρυπτογράφησής του‒, η παράσταση της Ζωής Χατζηαντωνίου δημιουργεί ένα τοπίο αφηγηματικών σπαραγμάτων αντίστοιχο με το σύμπαν της Μπάχμαν. Πώς εισχωρεί στη γλώσσα και στις σχέσεις ο λανθάνων φασισμός της καθημερινότητας; Πώς αποβάλλεται τελικά η γυναικεία υποκειμενικότητα από έναν κόσμο στον οποίον δεν έχει θέση, είναι τα κύρια ερωτήματά της.

Δραματουργία – Σκηνοθεσία Ζωή Χατζηαντωνίου
Μετάφραση Μαρία Αγγελίδου – Άγγελος Αγγελίδης
Σκηνικό – Κοστούμια Μαρία Πανουργιά
Μουσική – Ήχος Γιώργος Μυζήθρας
Video art  Παντελής Μάκκας
Φωτισμοί Δημήτρης Κασιμάτης
Βοηθός σκηνοθέτιδας Έλλη Ανδριτσοπούλου
Σύμβουλος δραματουργίας – Εξωτερικός συνεργάτης Άρμιν Κέρμπερ
Βοηθός σκηνοθέτιδας – Συνεργάτιδα δραματουργίας Δήμητρα Θωμαΐδου
Βοηθός σκηνογράφου Νάντια Κασσάρα
Βοηθός ενδυματολόγου Φωτεινή Ιατρού
Βοηθός video artist Άννα Μπίζα
Κατασκευή σκηνικού Γιάννης Νίτσος
Ζωγραφική σκηνικού Νίκος Καρράς
Κατασκευή μασκών Δήμητρα Καίσαρη
Φωτογραφίες Γκέλυ Καλαμπάκα

Παίζουν Χαρά Μάτα Γιαννάτου, Άννα Καλαϊτζίδου, Αλεξία Καλτσίκη, Ελίνα Ρίζου
Συμμετέχει η Αλεξάνδρα Ντεληθέου

Οργάνωση παραγωγής Κωνσταντίνα Αγγελέτου
Εκτέλεση παραγωγής Λυκόφως

[*Ελληνική έκδοση: Ingeborg Bachmann, Ρέκβιεμ για τη Φάννυ Γκόλντμαν (Από τα προσχέδια ενός μυθιστορήματος), μτφ. Μαρία Αγγελίδου, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 1992.]